Minimum fiyat yüzde 30 arttı! Detaylar ortaya çıktı

Asgari Fiyat Tespit Kurulu, asgari fiyat için orta oranlı zam oranını görüşmek üzere yarın toplanıyor. 2002’den bu yana taban fiyattaki artış oranı yüzde 264,3 olurken, Temmuz ayında yapılacak orta düzeyde artış 85 milyon vatandaşın cebine yansıyacak. Bu artış, başta toplu iş sözleşmesi uygulanan işyerlerindeki fiyatlar olmak üzere tüm fiyatları artırıcı etki yapmaktadır. Yeni asgari ücretle birlikte en düşük ihbar tazminatı, kıdem tazminatı, emzirme yardımı, 65 yaş emekliliği, işsizlik ödeneği, staj ücreti, GSS primi, Bireysel Emeklilik Kesintisi başta olmak üzere birçok gelir ve sosyal destek kaleminde artış yapılacak.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın ev sahipliğinde gerçekleştirilecek toplantıya Türk-İş ve TİSK heyeti katılacak. İlk toplantıda net 8 bin 506 lira (brüt 10 bin 8 lira) olan taban fiyat beklentileri ve başta enflasyon olmak üzere ekonomik veriler değerlendirilecek. Yüzde 30’luk artış yeni taban fiyattaki refah payıyla öne çıkarken, net fiyatın 11 bin 58 lira (brüt 13 bin 10 lira) olması bekleniyor. Temmuz ayında asgari ücrete yapılan zam ile kıdem tazminatı son brüt maaş üzerinden hesaplanacak.

İşten ayrılanlar için yeni asgari ücretin brüt rakamı hesaplamada geçerli olacaktır. Taban fiyat tüm iş kollarını kapsayacak şekilde belirlenir, patron bu fiyatın altında ödeme yapamaz. Asgari fiyattan yapılacak artışın, taban fiyatın üzerinde fiyatlarla çalışanlar için de zammı gündeme getirmesi bekleniyor.

Milyonlarca çalışanı ve dolaylı olarak tüm vatandaşları ilgilendiren asgari ücrete yapılan ikinci zam başta olmak üzere soruların yanıtları şöyle:

ORTA ARTIŞ ASGARİ FİYATTAN NE KADAR OLACAK?

Asgari fiyat, gıda, barınma, ısınma ve giyim gibi temel ihtiyaçların karşılanması için alınan en düşük fiyattır. Asgari fiyat her yıl ülke ekonomisi, fiili ve hedeflenen enflasyon, yaşam maliyeti ve refah payı dikkate alınarak belirlenir. Ocak ayında taban fiyat net 8 bin 506 liraydı. Temmuz zammı için yarın mesai başlıyor. Hükümetten yapılan açıklamalarda 500 dolar (11 bin 699 lira) seviyesi kritik eşik olacak. Orta artış, refah hissesi tarafından belirlenecektir. Yeni taban fiyattaki yüzde 30’luk artışı vurguluyor. Bu oranda zam yapılması halinde net ücretin 11 bin 58 lira (brüt 13 bin 10 lira, işverene maliyeti 15 bin 286 lira) olması bekleniyor.

SOSYAL YARDIM ÖNEMLİ Mİ?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının teklifi üzerine Asgari Fiyat Tespit Komisyonu her zaman toplanarak yeni taban fiyatı belirleyebilir. Bu yıllık veya aylık olarak belirlenebilir. Bunun üst sınırı iki yıldır. Fiyat belirlenirken, ülkenin sosyal ve ekonomik durumu, ücretlilerin yaşam endeksleri ve yaşam kuralları dikkate alınır. Asgari ücretin ödenmesinde patronun personele ödediği ek ücretler ve sosyal yardımlar dikkate alınmaz. Yıl başında taban fiyat üzerinden gelir vergisi kaldırılmıştır. Asgari fiyata kadar olan haklara vergi muafiyeti uygulanacaktır. Taban fiyata kadar tüm çalışanların maaşları vergiden muaf kalacaktır.

ASGARİ FİYATA YAPILAN ARTIŞ KİMLERE ETKİLENECEK?

Asgari fiyat artışı, patronlardan genel sağlık sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılardan evde tarhana yapan kadınlara, işsizlik sigortası yaptıranlardan yurt içi ve yurt dışından borçlananlara kadar birçok kişiyi etkiliyor. Taban ücretin kıdem ve ihbar tazminatı fiyatları artacak. İşsizlik ödeneği ve kısa çalışma ödeneği tavanı artırılacak.

GEÇİCİ ARTIŞ TÜM İŞ KOLLARINI KAPSAR MI?

Asgari fiyat tüm iş kollarını kapsayacak şekilde belirlenir. Sadece İş Kanunu kapsamına girenlere değil, denizcilik-basın iş kanunları ve Borçlar Kanunu kapsamında çalışanlara da ödenecek ücret asgari ücretin altında olamaz. İş kollarına ve çalışanın yaşına göre ayrımcılık söz konusu değildir. Linyit ve taşkömürü çıkarılan işyerlerinde, yer altında çalıştırılan işçilere ödenecek taban ücret, olağan taban fiyatın iki katından az olamaz.

ASGARİ FİYAT AYDA KAÇ GÜN HESAPLANIR?

Ücretin günlük olarak belirlenmesi esastır. Ücretin aylık, haftalık, saatlik, modül başı veya yapılan işin ücretine göre ödenmesi durumunda gerekli düzeltmeler yapılır. Saat ücreti aylık 30 iş günü üzerinden hesaplanır. Haftada 1 gün yasal olarak zorunlu ücretli izin ve haftada 45 saat standart çalışma saati vardır. Haftalık çalışma saatleri haftanın diğer günlerine dağıtıldığında günlük fazla mesai 7,50 saat olarak hesaplanır.

ASGARİ FİYATIN ALTINDA ÖDEME YAPILABİLİR Mİ?

İşçilere belirlenen taban fiyattan daha az ücret ödenemez. Bunun aksine, iş sözleşmelerinde ve toplu iş sözleşmelerinde karar alınamaz ve yapılsa bile geçerli olmaz. Belirlenen asgari ücreti ödemeyen veya eksik ödeyen patronun temsilcisine idari para cezası verilir.

ASGARİ FİYAT ARTTIĞINDA NE DEĞİŞECEK?

İşsizlerin maaşları da aynı oranda artacak. Emeklilik ve askerlik için borçlananların ödeyeceği tutarda artış olacak. İşsizlik maaşlarında artış olacak. Orta zam ile birlikte yaşlılık, yatılı bakım ve engellilik maaşları da artacak.

MAAŞIN VERGİ DÖNEMİNE DAHİL OLMAKTAN KAÇINACAK MIYIM?

Asgari ücret artışı sonrası çalışanların maaşlarında azalma olmaması için vergi düzenlemesi yapılması öngörülüyor. Bunun için fiyatların Gelir Vergisi Kanunu’nun ikinci dilimine girmesi engellenecek. Ücret vergilerinde yapılacak düzenleme ile çalışanların gelirlerinin artırılması amaçlanıyor. Toplam sigortalıların yüzde 41’i, 7 milyon 131 bini taban fiyattan çalışıyor.